Pojawia się coraz więcej spornych kwestii etyczno-prawnych związanych z oddawaniem i pobieraniem ludzkich komórek rozrodczych na cele medycyny rozrodu wspomaganego. Jedną z nich jest zasada zachowania anonimowości.
Przez wiele lat stosowano praktykę zachowania anonimowości dawców gamet. Obecnie w środowiskach naukowych lekarzy, psychologów, etyków i prawników stawia się pytanie, czy w najlepszym interesie dziecka jest zachowanie anonimowości dawcy materiału genetycznego, czy też dziecko powinno mieć prawo do poznania swoich biologicznych rodziców.
Podkreślanie praw i interesów dzieci poczętych w drodze sztucznego zapłodnienia z gamet pozyskanych z banku komórek rozrodczych jest dość mocne. Doprowadziło w końcu do podjęcia badań nad konsekwencjami pozostawienia zasady anonimowości oraz skutkami jej zniesienia. Wiele państw wyraziło już wolę zmiany ustawodawstwa w kierunku legalizacji prawa dzieci do pełnego poznania własnej tożsamości.
Tymczasem zespół naukowców z Instytutu Bioetyki Uniwersytetu Gandawskiego (Belgia) przeprowadził analizę tego problemu z perspektywy dawców gamet. Pytanie badawcze brzmiało: Czy dawcy komórek rozrodczych powinni mieć prawo do niektórych informacji na temat potomstwa poczętego z ich gamet?
Bioetycy skonstruowali kilka hipotetycznych argumentów, które dawcy mogliby wykorzystać na poparcie swojego prawa do informacji o biologicznych dzieciach. Wśród nich dwa wydają się warte uwagi:
1/ Informacje medyczne o zdrowiu biologicznych dzieci poczętych in vitro (szczególnie informacje o ujawnionych chorobach genetycznych) mogą mieć istotne znaczenie dla zdrowia samych dawców oraz ich własnych dzieci poczętych siłami natury.
2/ Informacje identyfikujące dziecko byłyby przydatne dla dawców, którzy chcieliby kiedyś skontaktować się ze swoim potomstwem.
W trakcie programu badawczego nie znaleziono mocnych argumentów na rzecz przyznania dawcom komórek rozrodczych prawa do informacji na temat potomstwa poczętego in vitro z wykorzystaniem ich gamet. Nawet gdyby dawcy byli bardzo zainteresowani takimi informacjami, to zasadniczo udostępnienie danych możliwe byłoby tylko za zgodą wszystkich zainteresowanych stron, w tym przede wszystkim rodziców prawnych. Szczególnie w przypadku danych identyfikujących.
Materiał źródłowy:
I. Raes, A. Ravelingien, G. Pennings, “The right of the donor to information about children conceived from his or her gametes”, w: “Human Reproduction”, Volume 28, Issue 3, pp. 560-565.
za: HLI