Techniki rozrodu wspomaganego (ART) stały się w wielu krajach rutynowo stosowaną praktyką medyczną wobec par dotkniętych niepłodnością. Jednak lekarze wciąż nie potrafią wskazać przyczyny zwiększonego ryzyka problemów okołoporodowych u dzieci poczętych in vitro.

Naukowcy z Instytutu Genetyki Człowieka Uniwersytetu w Würzburgu (Niemcy) podjęli się badań, które dałyby odpowiedź na pytanie o powody kłopotów ze zdrowiem dzieci in vitro. Ze względów etycznych rozpoczęto od badań prowadzonych na zarodkach zwierzęcych.

Badania na myszach dostarczyły mocnych dowodów na to, że tzw. imprinting genomowy w komórce jajowej oraz proces modyfikacji aktywności genów w komórkach zarodka (epigenetyka) to procesy podatne na bodźce środowiskowe.

Dojrzewanie komórek jajowych poza organizmem, stymulacja hormonalna jajników oraz rozwój wczesnego zarodka w warunkach laboratoryjnych (poza organizmem matki, w specjalnej pożywce na szkle laboratoryjnym) stanowią poważną ingerencję w naturalny rozwój gamet i zarodków, co niekorzystnie wpływa na dzieci. U potomstwa może dojść do zaburzeń epigenetycznych. Istnieje szeroka gama chorób bezpośrednio lub pośrednio związanych z tymi zaburzeniami. Należą do nich m.in. niektóre choroby nowotworowe, zespól Angelmana, zespół Retta, zespół Beckwitha-Wiedemanna.

Naukowcy obawiają się również, że warunki panujące w hodowli in vitro mogą prowadzić do takich zmian w epigenomie, które zwiększają podatność na choroby w późniejszym życiu dziecka.

Dlatego, gdy rozważamy bezpieczeństwo technik rozrodu wspomaganego z punktu widzenia epigenetyki, musimy zdawać sobie sprawę nie tylko z powikłań na etapie życia embrionu płodu czy noworodka, ale także z istnienia związku między ingerencją w najwcześniejsze stadium rozwoju człowieka a chorobami ujawniającymi się u dorosłych.

Materiał źródłowy:
N.Hajj, T.Haaf, “Epigenetic disturbances in in vitro cultured gametes and embryos: implications for human assisted reproduction”, in: “Fertility and Sterility”, Volume 99, Issue 3, March 2013, Pages 632–641.

za: HLI