Page 49 - Ekologia prokreacji 2018

BÓL PŁODU 49

z zewnątrz do kory mózgowej. Dodatkowo SEP mogą stanowić do-
wód przetwarzania informacji o bólu w części kory odpowiedzialnej
za zmysł dotyku. Najwcześniejsze reakcje na bolesne bodźce, tj. od-
ruchy motoryczne, można wykryć w połowie 7. tygodnia ciąży. Już
około 16-18. tygodnia przepływ krwi w mózgowiu płodu zwiększa
się podczas wykonywania procedur inwazyjnych. U 23-tygodniowe-
go płodu odnotowano zwiększenie się poziomu noradrenaliny, kor-
tyzolu i betaendorfin w osoczu wskutek wkłucia się w unerwioną
żyłę wątrobową w celu dokonania transfuzji wewnątrzmacicznej.
Wkłucie się w tym samym celu w nieunerwiony przyczep pępowi-
ny nie przyniosło wyżej wymienionego efektu. Bolesne bodźce wy-
wołują szeroką gamę reakcji bez kontaktu z korą mózgowia, jak na
przykład uaktywnienie osi podwzgórze – przysadka czy też autono-
micznego układu nerwowego. U wcześniaków urodzonych po 28.
tygodniu ciąży najbardziej wymownymi wskaźnikami bólu są zmia-
ny w aktywności twarzy, zmiany stanów snu i aktywności oraz zmia-
ny fizjologiczne tętna i utlenowania krwi. Jednym z najważniejszych
efektów odczucia bólu jest długotrwała reakcja stresowa. Składa
się ona z widocznych zmian w ciśnieniu krwi, przepływie krwi przez
mózgowie i hipoksemii, co może prowadzić do krwotoku wewnątrz-
czaszkowego. Co więcej, doznawanie bólu przez płody i noworodki
może spowodować zmianę odczuwalnego progu bólu oraz związa-
nych z nim anormalnych zachowań w dalszym życiu”.
(A. S. Kadić, M. Predojević, Fetal neurophysiology according to gestational age,
w: „Seminars in Fetal & Neonatal Medicine”, Vol. 17, 2012, s. 256–260)