Page 44 - Ekologia prokreacji 2018

44 EK OL OGIA PR OKRE A C JI . V ADEME CUM

reaguje na bodźce bólowe, a interwencje wywołujące u niego ból
mogą mieć dla niego długoterminowe skutki.

(M. Van de Velde, J. Jani, F. De Buck, J. Deprest, Fetal pain perception and pain ma-
nagement, w: „Seminars in Fetal and Neonatal Medicine”, Vol. 11, 2006, s. 232–236)

Amerykańscy i angielscy naukowcy-anestezjodzy, podając argumenty
za stosowaniem znieczulenia u płodów ludzkich, wskazują na zmianę
podejścia, jaka nastąpiła w medycynie na przełomie XX i XXI wieku.
Twierdzą, że wcześniej w świecie medycyny zdolność płodu do reakcji
na bodźce bólowe była słabo rozumiana, stad też nie było standar-
dem medycznym znieczulanie np. noworodków. Sytuacja się jednak
zmieniła i znaczna liczba badań, zarówno na ludziach, jak i zwierzę-
tach wykazała, że płód ludzki jest zdolny do wyraźnej reakcji neuro-
endokrynalnej na szkodliwe bodźce już w drugim trymestrze ciąży.
Istnieją także dowody, że te reakcje płodu mogą zmieniać jego sposób
reagowania na kolejne szkodliwe bodźce pojawiające się na dalszych
etapach jego rozwoju. Jest to więc, zdaniem badaczy, argument prze-
mawiający za tym, aby w czasie interwencji chirurgicznych, którym są
poddawane płody, stosować zarówno anestezję, jak i analgezję.

(L. Myers, L. A. Bulich, P. Hess, N. M. Miller, Fetal endoscopic surgery: indications and
anaesthetic management, w: „Best Practice and Research Clinical Anaesthesiology”,
Vol. 18, nr 2, 2004, s. 231–258)

Tabela 3.1. Rozwój anatomiczny i funkcjonalny poszczególnych
elementów układu odczuwania bólu u ludzkiego płodu

Element Czas
układu Szczegóły (tydzień
ciąży)
Receptory bólu Receptory bólu tworzą się najpierw w okolicy 7–20
ust, a później na całym ciele
Peryferyjne neu-
rony czuciowe W rdzeniu kręgowym formują się synapsy 10–30
Stymulacja wywołuje reakcję motoryczną 7,5
Tworzą się połączenia drogi rdzeniowo-wzgórzo- 20
Rdzeń kręgowy wej
Na nerwach drogi przekazywania bólu wytwarza 22
się otoczka mielinowa
Tworzą się neurony ruchowe Po narodzi-
nach