List Polskiej Federacji Ruchów Obrony Życia do dr. Macieja Hamankiewicza, Prezesa Naczelnej Rady Lekarskiej w Warszawie.

W związku z pojawiającymi się w ostatnim czasie materiałami prasowymi bezpośrednio uderzającymi w osobę prof. Bogdana Chazana, Dyrektora Szpitala św. Rodziny w Warszawie, Polska Federacja Ruchów Obrony Życia pragnie wyrazić słowa uznania dla postawy, jaką prezentuje Pan Profesor.

Na wstępie koniecznym jest zwrócenie uwagi, iż materiały prasowe, jakie ukazały się w dniu 9 czerwca 2014r.(1) odnoszą się do podpisania przez Pana Profesora „Deklaracji Wiary Lekarzy”. Publiczną krytykę podobnych działań, podjętych również przez ok. 3 tys. innych medycznych specjalistów, uznać należy za bezprawne, medialne naruszanie art. 53 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, zgodnie z którym „Każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii. 2. Wolność religii obejmuje wolność wyznawania lub przyjmowania religii według własnego wyboru oraz uzewnętrzniania indywidualnie lub z innymi, publicznie lub prywatnie, swojej religii…”(2)

Odnosząc się z kolei do zagadnienia opisanej w materiałach prasowych odmowy podjęcia działań w postaci skierowania pacjentki do innego lekarza, mogącego przeprowadzić aborcję zwracamy uwagę, iż postawa Pana prof. Chazana nie posiadała charakteru biernego oraz okrutnego traktowania. Już treść pisma, jaka została upubliczniona przez polskie media wskazuje, iż brak zgody ww. lekarza na przeprowadzenie aborcji, w związku z konfliktem sumienia powiązany był z natychmiastową propozycją objęcia profesjonalną opieką medyczną, zarówno matkę dziecka, jak i samo nieurodzone dziecko.

Tym samym działania prof. Chazana były nie tylko wyrazem troski o pacjentów znajdujących się pod jego opieką, ale w pełni wpisywały się w treść przepisów wyrażonych w przywołanej już Konstytucji RP, dokumentach międzynarodowych, polskich ustawach oraz lekarskich przepisach deontologicznych. Nie można, bowiem w tym miejscu zapomnieć, że w polskiej ustawie zasadniczej, w sposób wyraźny wskazano, iż szczególną opieką otoczone winny być nie tylko kobiety w ciąży, ale również osoby niepełnosprawne.

Ponadto tekst preambuły do Konwencji o Prawach Dziecka bezpośrednio podkreśla, że „dziecko, z uwagi na swoją niedojrzałość fizyczną oraz umysłową, wymaga szczególnej opieki i troski, w tym właściwej ochrony prawnej, zarówno przed, jak i po urodzeniu”.(3) Także polskie przepisy ustawowe w sposób jednoznaczny wskazują, że „dzieckiem jest każda istota ludzka od poczęcia…”(4)

Analizując zatem zaprezentowane zapisy oraz formę działań podjętych przez Pana prof. Bogdana Chazana, bezsprzecznie przyjąć należy, iż w pełni odpowiadają one zapisom Kodeksu Etyki Lekarskiej, w którym zaznaczono, że „Podejmując działania lekarskie u kobiety w ciąży lekarz równocześnie odpowiada za zdrowie i życie jej dziecka. Dlatego obowiązkiem lekarza są starania o zachowanie zdrowia i życia dziecka również przed jego urodzeniem.”(5)

Odnosząc się do zarzutów wskazujących na naruszenie normy wyrażonej w art. 39 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, nakazującej lekarzowi w przypadku konfliktu sumienia skierowanie pacjenta do innej instytucji świadczącej dane usługi,(6) pragniemy zwrócić uwagę, iż postawa Pana prof. Chazana w pełni wpisuje się w postanowienia nr 3/14/VI Naczelnej Rady Lekarskiej dotyczące wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o orzeczenie w sprawie zgodności z polską Konstytucją podobnego ustawowego obowiązku.(7) Omawiane zobowiązanie nałożone na lekarzy zdaniem m.in. prof. Andrzeja Zolla, b. Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Prezesa Trybunału Konstytucyjnego posiadać może bezprawny charakter, związany z przymuszaniem danej osoby do współudziału w czynnościach nie akceptowanych przez jego sumienie. (8)

Mając na uwadze powyższe, pragniemy wskazać, iż działania podjęte przez Pana prof. Bogdana Chazana, uznać należy za przykład szacunku oraz troski dla osoby chorej oraz cierpiącej. Aktywna postawa lekarska, dążąca do przekazania pełnej opieki zarówno kobiecie ciężarnej, jak i jej nieurodzonemu dziecku, winna być ukazywana jako przykład do naśladowania.

W imieniu PFROŻ

dr. Paweł Wosicki Prezes
Anna Dyndul Sekretarz

Do wiadomości:

p.Dariusz Arłukowicz – Minister Zdrowia
Media

1. W tym w szczególności M. Rigamonti, Klauzula okrucieństwa, „Wprost”, nr 24, 2014r., s. 13.

2. Ustawa z dnia 2 kwietnia 1997r. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 28, poz. 319)

3. Preambuła Ustawy Konwencja o Prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z dnia 23 grudnia 1991 r.)

4. Ustawa z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka. (Dz. U. 2000 nr 6 poz. 69)

5. Art. 39, Kodeksu Etyki Lekarskiej z dnia 2 stycznia 2004 r. (tekst jednolity; zawierający zmiany uchwalone w dniu 20 września 2003 r. przez Nadzwyczajny VII Krajowy Zjazd Lekarzy )

6. Art. 39 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (dz. U. Nr 117, poz. 790)

7. Źródło: http://www.nil.org.pl/aktualnosci/wnioski-nrl-do-trybunalu-konstytucyjnego (dostęp: 10.06.2014r.)

8. A. Zoll, Klauzula sumienia w medycynie – gwarancja czy ograniczenie wolności sumienia pracowników ochrony zdrowia?, wystąpienie na Konferencji: „Sprzeciw sumienia w praktyce medycznej – aspekty etyczne i prawne”- źródło http://www.kul.pl/publikacja-materialow,art_49149.html (dostęp: 10.06.2014r.)